Nửa thế kỷ qua, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh khẳng định vị thế bảo tàng vì hòa bình, truyền cảm hứng gìn giữ ký ức và khát vọng cho thế hệ hôm nay. Với 50 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh đã trở thành điểm đến văn hóa – lịch sử quan trọng của Việt Nam, đồng thời là địa chỉ quen thuộc đối với du khách quốc tế. Trong suốt chặng đường đã qua, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã vinh dự đón tiếp hơn 25 triệu lượt du khách. Đồng thời, bảo tàng là thành viên hệ thống các Bảo tàng Việt Nam, các Bảo tàng vì Hòa bình thế giới (INMP) và Hội đồng Quốc tế các Bảo tàng (ICOM).
Tại buổi lễ, ông Lâm Ngô Hoàng Anh, Phó Giám đốc điều hành Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh cho biết: “Trải qua nửa thế kỷ, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã khẳng định vị thế của một thiết chế văn hóa hàng đầu quốc gia. Sức sống của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh được thể hiện qua những con số ấn tượng, với hàng chục triệu lượt khách tham quan, vượt mốc 25 triệu lượt vào năm 2025. Sau đại dịch, lượng khách phục hồi mạnh mẽ, có ngày vượt 10.000 lượt, chủ yếu là du khách quốc tế. Nền tảng tạo nên sức hút này là kho di sản ký ức quý giá gồm hơn 20.000 tài liệu, hiện vật và phim ảnh, nhiều hiện vật do cựu chiến binh, nhà báo và bạn bè quốc tế trao tặng”.
Với sứ mệnh chuyển hóa ký ức chiến tranh thành sức mạnh mềm văn hóa, góp phần vun đắp tình hữu nghị giữa các dân tộc thông qua ngoại giao nhân dân, theo ông Hoàng Anh, Bảo tàng sẽ tập trung vào 2 định hướng chiến lược. Một là đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hai là chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng công nghệ hiện đại như thuyết minh đa ngôn ngữ, số hóa hiện vật 3D, vé tự động và tham quan trực tuyến, nhằm lan tỏa di sản đến công chúng toàn cầu. Trên nền tảng 50 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đang bước vào giai đoạn mới với tầm nhìn trở thành “Bảo tàng vì Hòa bình” tiêu biểu của Việt Nam và khu vực, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về trách nhiệm gìn giữ hòa bình.
Tham dự lễ kỷ niệm, ông Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL) đánh giá cao cũng như bày tỏ niềm tự hào về những thành tựu, sự trưởng thành và những bước chuyển mình mang tầm vóc chiến lược của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh trong 50 năm qua.
Ông Định Phong nhấn mạnh: “Bước sang giai đoạn mới, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh không chỉ là điểm đến du lịch hàng đầu mà còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục lịch sử, lòng yêu nước và khát vọng hòa bình cho thế hệ trẻ. Tôi mong Sở VH&TT TP.HCM tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện để Bảo tàng phát huy vai trò, trở thành trung tâm văn hóa, giáo dục hòa bình mang tầm vóc quốc tế, góp phần xây dựng TP.HCM hiện đại, nghĩa tình”.
Đặc biệt, những năm gần đây, Bảo tàng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, trở thành đơn vị sự nghiệp của Sở Văn hóa và Thể thao tự chủ hoàn toàn kinh phí hoạt động từ năm 2014. Với sự nỗ lực không ngừng, Bảo tàng đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, được quốc tế công nhận qua các giải thưởng uy tín như Top 25 bảo tàng hấp dẫn nhất Châu Á và Top 10 bảo tàng đẹp nhất thế giới. Năm 2023, Bảo tàng vinh dự được xếp loại Bảo tàng Hạng I trong Hệ thống Bảo tàng Quốc gia Việt Nam.
Tại lễ kỷ niệm, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã tổ chức buổi giao lưu với các nguyên lãnh đạo của bảo tàng, chủ đề “Sự gắn kết giữa các thế hệ vì sự phát triển của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh”. Đồng thời, Ban tổ chức cũng công bố quyết định khen thưởng, trao giấy khen của Cục Di sản văn hóa, Bộ VH-TT&DL; giấy khen của Sở VH&TT và biểu trưng tri ân cho các cá nhân có nhiều đóng góp cho Bảo tàng Chứng tích chiến tranh…
Nhân dịp này, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh chính thức khai mạc trưng bày chuyên đề “Ẩm thực Nam bộ thời kháng chiến”. Nhiều hình ảnh, hiện vật trưng bày đã thể hiện sự sinh tồn, thích nghi và chiến đấu của quân dân ta mà đồng hành là những bữa ăn bình dị, mộc mạc nhưng đã tiếp thêm sức mạnh về thể chất và tinh thần để họ vượt qua những năm tháng khó khăn.
Tại không gian trưng bày, khách tham quan có thể chiêm ngưỡng các vật dụng thời bình và thời chiến, sờ và ngửi gia vị cùng các loại mắm đặc trưng Nam Bộ; khám phá bản đồ ẩm thực các vùng miền, tham gia trò chơi mô phỏng bếp Hoàng Cầm; quét mã QR để tìm hiểu công thức các món ăn dân dã như cơm nắm, bánh ít, mắm chưng…
Trưng bày cũng là một chuyến du hành ngược thời gian, giúp công chúng thêm thấu hiểu, tự hào về các thế hệ cha ông, từ đó trân quý hơn nền hòa bình hôm nay. Trưng bày mở cửa đón du khách tham quan từ ngày 4-9 kéo dài đến hết tháng 12-2025. Đây không chỉ là một không gian gợi nhớ ký ức mà còn góp phần truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tinh thần yêu nước và tình yêu hòa bình dành cho thế hệ hôm nay và mai sau.
Từ những chứng tích của quá khứ, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh cam kết tiếp tục sứ mệnh thiêng liêng giữ trọn ngọn lửa ký ức và nguyện là một sứ giả không mệt mỏi trên hành trình lan tỏa thông điệp hòa bình.
Trúc Phương
